1. επικροτεί την παρουσίαση της δεύτερης έκθεσης για την εθελοντική και μη αμειβόμενη δωρεά ιστών και κυττάρων, σύμφωνα με την οποία, μολονότι τα κράτη μέλη έχουν προβεί σε διάφορες ενέργειες για την εφαρμογή της αρχής της μη αμειβόμενης δωρεάς, απομένουν ακόμη πολλά που πρέπει να γίνουν προς αυτήν την κατεύθυνση·

2. διαπιστώνει με ανησυχία ότι τα μισά από τα κράτη μέλη δηλώνουν ότι αντιμετωπίζουν σε τακτική βάση έλλειψη ανθρώπινων ιστών και κυττάρων, κυρίως νωτιαίου μυελού, γαμετών και ιστών, όπως ο κερατοειδής χιτώνας και η επιδερμίδα· εκτιμά ότι πρέπει, κατά συνέπεια, να αναθεωρηθούν οι ισχύουσες πολιτικές και οι νομοθεσίες, οι οποίες αποδεικνύονται ανεπαρκείς όσον αφορά την αντιμετώπιση της πρόκλησης για αυτάρκεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση·

Δωρεάν χαρακτήρας, συναίνεση και διασφάλιση της υγείας

3. τονίζει ότι η δωρεά πρέπει να είναι οικειοθελής, χωρίς πληρωμή και ανώνυμη (εκτός από την περίπτωση αφαίρεσης από πρόσωπο εν ζωή για συγγενή του) και να διέπεται από νομικούς και δεοντολογικούς κανόνες προστασίας που σέβονται την ακεραιότητα του προσώπου·

4. καλεί τα κράτη μέλη να εγκρίνουν μέτρα προστασίας για τους δωρητές εν ζωή και να διασφαλίσουν ότι η δωρεά είναι ανώνυμη (εκτός από την περίπτωση αφαίρεσης από πρόσωπο εν ζωή για συγγενή του), οικειοθελής, παρέχεται ελεύθερα, εν επιγνώσει και χωρίς πληρωμή·

5. ζητεί από την Επιτροπή να παρακολουθεί επισταμένως τις εξελίξεις στα κράτη μέλη και να εξετάζει με προσοχή αναφορές από φορείς της κοινωνίας των πολιτών ή μέσα μαζικής ενημέρωσης όσον αφορά την παραβίαση της εν λόγω αρχής, και να αναλαμβάνει την κατάλληλη δράση, συμπεριλαμβανομένων, εάν είναι απαραίτητο, διαδικασιών επί παραβάσει·

6. θεωρεί ότι έχει ζωτική σημασία να ορίσουν τα κράτη μέλη με σαφήνεια τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες μπορεί να χορηγείται δίκαιη και ανάλογη αποζημίωση, έχοντας υπόψη ότι η αποζημίωση προορίζεται αυστηρά για την κάλυψη του κόστους που συνεπάγεται η δωρεά οργάνων και ιστών, όπως έξοδα ταξιδίου, απώλεια εισοδήματος ή ιατρικά έξοδα που σχετίζονται με την ιατρική αγωγή και πιθανές παρενέργειες, και απαγορεύοντας κατ’ αυτό τον τρόπο τυχόν οικονομικά κίνητρα ή αποτρέποντας μειονεκτήματα για τον δυνητικό δωρητή· οι εν λόγω αποζημιώσεις πρέπει να καταβάλλονται με διαφανή τρόπο και να ελέγχονται τακτικά·

7. καλεί την Επιτροπή να υποβάλει έκθεση σχετικά με τις τρέχουσες εθνικές πρακτικές και τα κριτήρια που ισχύουν για τις αποζημιώσεις που καταβάλλονται στους εν ζωή δωρητές, ιδιαίτερα όσον αφορά τη δωρεά ωαρίων·

8. καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι κάθε αποζημίωση χορηγούμενη σε δότες είναι σύμφωνη με τις δεοντολογικές αρχές· συνιστά να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στο εν λόγω ζήτημα στην περίπτωση κατά την οποία η αποζημίωση δεν χορηγείται στον δότη αλλά στην οικογένειά του μετά θάνατον·

9. καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι οι ζώντες δότες επιλέγονται με βάση την αξιολόγηση της υγείας και του ιατρικού ιστορικού τους και, κατά περίπτωση, κατόπιν ψυχολογικής αξιολόγησης, βασισμένης σε μια ανάλυση οφέλους/κινδύνου, από ειδικευμένους και καταρτισμένους επαγγελματίες·

10. καλεί τα κράτη μέλη να λάβουν μέτρα προστασίας για τους ανηλίκους και τους ενηλίκους υπό επιτροπεία όσον αφορά την αφαίρεση ιστών και κυττάρων·

Ανωνυμία, ανιχνευσιμότητα, διαφάνεια και ενημέρωση

11. τονίζει ότι οι αρχές της διαφάνειας και της ασφάλειας αποτελούν βασικό στοιχείο για την επίτευξη δημόσιας υποστήριξης υψηλού επιπέδου για τις δωρεές· προτρέπει τα κράτη μέλη να δημιουργήσουν ένα σύστημα δωρεάς διαφανές και ασφαλές για τον δότη και τον λήπτη·

12. ζητεί από όλα τα κράτη μέλη να θεσπίσουν κανόνες προκειμένου να διασφαλίσουν την ανιχνευσιμότητα των ανθρώπινων ιστών και κυττάρων από τον δωρητή στον ασθενή και αντιστρόφως, καθώς και να δημιουργήσουν ένα σύστημα για τη ρύθμιση του ζητήματος των εισαγωγών ανθρώπινων ιστών και κυττάρων από τρίτες χώρες, διασφαλίζοντας ότι εφαρμόζονται αντίστοιχα πρότυπα ποιότητας και ασφάλειας·

13. καλεί τα κράτη μέλη να ενισχύσουν την εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού υπέρ της δωρεάς ιστών και κυττάρων και να εξασφαλίσουν τη παροχή ιατρικών πληροφοριών οι οποίες είναι σαφείς, αμερόληπτες και έχουν θεμελιωθεί και συναχθεί επιστημονικά και δεδομένων τα οποία θα του επιτρέψουν να είναι ενημερωμένο όταν προβαίνει σε σχετικές επιλογές· τονίζει ότι οι δωρητές πρέπει να ενημερώνονται πλήρως σχετικά με τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας, καθώς και για τις ηθικές, ψυχολογικές, ιατρικές και κοινωνικές συνέπειές τους·

14. καλεί τα κράτη μέλη να αναλάβουν συντονισμένη δράση για να αποτρέψουν την ανάπτυξη μαύρης αγοράς γαμετών στο Διαδίκτυο, δεδομένου ότι μια τέτοια αγορά θα υπονόμευε την ποιότητα και την ασφάλεια των ιστών και των κυττάρων και θα έθετε νομικά, δεοντολογικά ζητήματα και προβλήματα δημόσιας υγείας·

Ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και ενίσχυση της ευρωπαϊκής και διεθνούς συνεργασίας

15. καλεί τα κράτη μέλη να ενισχύσουν την ανταλλαγή ορθών πρακτικών, ιδίως όσον αφορά τον εφοδιασμό σε ιστούς και κύτταρα, την προστασία της ποιότητας των ιστών και των κυττάρων κατά τη μεταφορά τους, την ευαισθητοποίηση σχετικά με τη δωρεά και την εκπαίδευση του υγειονομικού προσωπικού·

16. αναμένει ότι όλα τα κράτη μέλη θα συστήσουν δημόσιες τράπεζες για ιστούς και κύτταρα·

17. ζητεί τη θέσπιση ευρωπαϊκών προτύπων και προϋποθέσεων για τις ιδιωτικές τράπεζες για ιστούς και κύτταρα·

18. θεωρεί ότι, για να ικανοποιηθεί η ηθική επιταγή διασφάλισης επαρκούς προσφοράς, η Επιτροπή και τα κράτη μέλη πρέπει να εξετάσουν τη δυνατότητα σύστασης μιας πανευρωπαϊκής βάσης δεδομένων που θα περιλαμβάνει τους δότες και τους δυνητικούς λήπτες, με σκοπό τη διαχείριση της προσφοράς προς το κοινό όφελος και ενδεχομένως την αποφυγή ελλείψεων·

19. θεωρεί ότι ο ρόλος των διμερών συμφωνιών έχει εξαιρετική σημασία για τη στήριξη χωρών που αντιμετωπίζουν ελλείψεις σε ιστούς και κύτταρα ή αδυναμία εύρεσης συμβατών δοτών σε εγχώριο επίπεδο και για να διασφαλίζεται μια περισσότερο ελεύθερη ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των κρατών όσον αφορά τους ιστούς και τα κύτταρα·

20. επικροτεί ιδιαίτερα, στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, τον σημαντικότατο ρόλο του ευρωπαϊκού μητρώου οργάνων, ιστών και κυττάρων (Eurocet) στον εν λόγω τομέα, που δρα ως η κεντρική βάση δεδομένων της Ευρώπης για τη συλλογή πληροφοριών σχετικά με τη δωρεά ιστών και κυττάρων και τη μεταμοσχευτική δραστηριότητα· καλεί τις αρχές των κρατών μελών να ενισχύσουν τη συνεργασία τους με το Eurocet για να συμφωνήσουν σε περαιτέρω κοινά πρότυπα όσον αφορά τη δωρεά κυττάρων και ιστών και, ως εκ τούτου, να μπορέσουν οι επαγγελματίες του τομέα υγείας να βελτιώσουν τη συμβατότητα που προσφέρεται στους ευρωπαίους πολίτες·

21. καλεί τα κράτη μέλη να ερευνήσουν όλες τις πιθανές ευκαιρίες για ευρύτερη διεθνή συνεργασία στον εν λόγω τομέα, ιδιαίτερα όσον αφορά τις πιθανές χρήσεις των αιμοποιητικών βλαστοκυττάρων·

Ομφαλοπλακουντιακό αίμα και βλαστοκύτταρα

22. αναγνωρίζει τη σημαντική επιστημονική πρόοδο που έχει σημειωθεί στον τομέα του ομφαλοπλακουντιακού αίματος, που συνιστά μια πολλά υποσχόμενη εναλλακτική θεραπευτική λύση για την αντιμετώπιση πολλών νοσημάτων, περιλαμβανομένων και των παιδικών ασθενειών·

23. επισημαίνει ότι σήμερα οι κλινικές δοκιμές με βλαστοκύτταρα ομφαλοπλακουντιακού αίματος για θεραπείες που σχετίζονται με μη αιματολογικές ασθένειες πραγματοποιούνται κατά κύριο λόγο εκτός ΕΕ· καλεί, ως εκ τούτου, την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα για τη θέσπιση ρυθμιστικού πλαισίου που θα μπορούσε να προωθήσει την αυξημένη διαθεσιμότητα βλαστοκυττάρων ομφαλοπλακουντιακού αίματος·

24. εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι επί του παρόντος το ποσοστό των βλαστοκυττάρων ομφαλοπλακουντιακού αίματος που αποθηκεύονται αντιστοιχεί μόλις στο 1% των συνολικών γεννήσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση· υπογραμμίζει, κατά συνέπεια, τη σημασία της δωρεάς ομφαλοπλακουντιακού αίματος και ιστών από μητέρες κατά τον τοκετό σε τράπεζες οι οποίες θα τηρούν τους κοινούς κανόνες λειτουργίας και ηθικής, με σκοπό να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση νοσημάτων και στην περαιτέρω έρευνα στον εν λόγω τομέα· τονίζει, επιπλέον, ότι η ανιχνευσιμότητα πρέπει να είναι ένας από τους όρους που απαιτούνται για να δοθεί άδεια λειτουργίας στις τράπεζες αυτές σε εθνικό ή ευρωπαϊκό επίπεδο· τονίζει ότι η διαδικασία κατανομής μέσω των εν λόγω τραπεζών πρέπει να είναι δίκαιη, ισότιμη, διαφανής και να μην εισάγει διακρίσεις·

25. επισημαίνει ότι οι δημόσιες τράπεζες κυττάρων πρέπει να λαμβάνουν τα απαιτούμενα μέτρα για την προστασία του εμπιστευτικού χαρακτήρα των δεδομένων, έτσι ώστε να ικανοποιείται τόσο η απαίτηση της ανιχνευσιμότητας όσο και η ανάγκη για την προστασία των δικαιωμάτων του δωρητή, όπως το ιατρικό απόρρητο και η ιδιωτική ζωή·

26. εκτιμά ότι πρέπει να προωθηθεί η δωρεά ομφαλοπλακουντιακού αίματος αλλογενούς χαρακτήρα εκτός των μελών της οικογένειας, ανεξάρτητα από το αν η τράπεζα είναι δημόσια ή ιδιωτική, κατά τρόπο ώστε οι αποθηκευμένες μονάδες ομφαλοπλακουντιακού αίματος να καταχωριστούν στο BMDW (Διεθνές αρχείο εθελοντών δοτών μυελού των οστών) και να είναι διαθέσιμες σε κάθε συμβατό ασθενή που τις χρειάζεται·

27. υπενθυμίζει ότι η εν λόγω δωρεά πρέπει να γίνεται με συναίνεση της μητέρας κατά τρόπο ελεύθερο, με επίγνωση της κατάστασης και εγγράφως και ότι η εν λόγω συναίνεση μπορεί να ανακληθεί χωρίς διατυπώσεις και ανά πάσα στιγμή πριν από τη δωρεά·

28. καλεί τα κράτη μέλη να ευαισθητοποιήσουν το κοινό στο θέμα των τραπεζών ομφαλοπλακουντιακού αίματος με ενημερωτικές εκστρατείες που θα μπορούσαν να διεξάγονται στο πλαίσιο προγεννητικών μαθημάτων· η πρότασή του αυτή είναι σύμφωνη προς τις διατάξεις του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

29. εκτιμά ότι άνδρες και γυναίκες θα πρέπει να ενημερωθούν για τις υφιστάμενες επιλογές ως προς τη δωρεά ομφαλοπλακουντιακού αίματος κατά τη γέννηση ήτοι την ιδιωτική ή δημόσια αποθήκευση, τη δωρεά για αυτόλογη ή ετερόλογη χρήση ή για έρευνα· θεωρεί ότι θα πρέπει να παρέχεται περιεκτική, αντικειμενική και ακριβής ενημέρωση σχετικά με τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των τραπεζών ομφαλοπλακουντιακού αίματος·

30. καλεί τα κράτη μέλη να βελτιώσουν παράλληλα την προστασία του δικαιώματος των γονέων να παρέχουν τη συναίνεσή τους κατόπιν ενημέρωσης καθώς και την ελευθερία επιλογής όσον αφορά τις πρακτικές διατήρησης των βλαστοκυττάρων ομφαλοπλακουντιακού αίματος·

31. προτείνει στα κράτη μέλη να εξετάσουν το ενδεχόμενο θέσπισης και εφαρμογής προτύπων λειτουργίας και ηθικής για τις δημόσιες και ιδιωτικές τράπεζες ομφαλοπλακουντιακού αίματος τα οποία θα τηρούν την αρχή της μη εμπορευματοποίησης του ανθρώπινου σώματος και των μερών του, π.χ., και θα διασφαλίζουν την ανιχνευσιμότητα·

32. αναμένει ότι τα κράτη μέλη θα συστήσουν τουλάχιστον μία δημόσια τράπεζα ομφαλοπλακουντιακού αίματος·

33. ζητεί την επικαιροποίηση της γνωμοδότησης που εξέδωσε η ευρωπαϊκή ομάδα για τη δεοντολογία της επιστήμης και των νέων τεχνολογιών το 2004 σχετικά με τα ηθικά ζητήματα που εγείρουν οι τράπεζες ομφαλοπλακουντιακού αίματος (γνωμοδότηση αριθ. 19) βάσει των εξελίξεων όσον αφορά τη διατήρηση των βλαστοκυττάρων ομφαλοπλακουντιακού αίματος και των υπό εξέλιξη κλινικών δοκιμών με βλαστοκύτταρα ομφαλοπλακουντιακού αίματος·

34. καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν την ύπαρξη ενός περιφερειακού δικτύου μαιευτηρίων που θα έχουν εξουσιοδότηση λήψης των εν λόγω δειγμάτων, ώστε να διασφαλιστεί ο εφοδιασμός με ομφαλοπλακουντιακό αίμα όλων των πληθυσμιακών κέντρων·

35. ζητεί οι εθνικές αρχές να πραγματοποιούν διαβούλευση με όλες τις τράπεζες που τηρούν τους κανόνες λειτουργίας της ΕΕ για τη συλλογή και την αποθήκευση του ομφαλοπλακουντιακού αίματος όταν πρόκειται για τη διεξαγωγή εθνικών ενημερωτικών εκστρατειών για γονείς·

36. ζητεί τη θέσπιση ευρωπαϊκών προτύπων και προϋποθέσεων για τις ιδιωτικές τράπεζες ομφαλοπλακουντιακού αίματος·

37. σημειώνει ότι σε ορισμένα κράτη μέλη ήδη υφίστανται μοντέλα και ευκαιρίες συνεργασίας μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα και προτρέπει τις δημόσιες και ιδιωτικές τράπεζες ομφαλοπλακουντιακού αίματος να εντείνουν τη συνεργασία τους όσον αφορά την αρχή της επικουρικότητας με σκοπό να αυξήσουν τη διαθεσιμότητα εθνικών, ευρωπαϊκών και διεθνών δειγμάτων ομφαλοπλακουντιακού αίματος και ιστών· καλεί τα κράτη μέλη να θεσπίσουν κατάλληλες ρυθμίσεις τόσο για τις δημόσιες όσο και για τις ιδιωτικές τράπεζες για να κατοχυρώνεται η μέγιστη διαφάνεια και ασφάλεια του ομφαλοπλακουντιακού αίματος, επισημαίνοντας ότι οι τράπεζες θα πρέπει να διασφαλίσουν βέλτιστες εργασιακές πρακτικές με ανοικτή και εντατική ανταλλαγή ενημέρωσης, προκειμένου να παρέχεται το μέγιστο όφελος για τον ασθενή·

38. επισημαίνει την ανάπτυξη μη επεμβατικών μεθόδων συλλογής βλαστικών κυττάρων μέσω της συλλογής βλαστικών κυττάρων περιφερικού αίματος (PBSC)·

39. εκτιμά ότι τα κράτη μέλη πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο αύξησης του αριθμού δοτών μυελού των οστών και βλαστικών κυττάρων περιφερικού αίματος βελτιώνοντας τα μητρώα δοτών μυελού των οστών που διατηρούν ούτως ώστε, σε συνεργασία με τα εθνικά μητρώα των λοιπών χωρών μέσω του BMDW, κάθε ασθενής που χρήζει μεταμόσχευσης βλαστικών κυττάρων να έχει τις μεγαλύτερες πιθανότητες εύρεσης συμβατού δότη·

40. καλεί τα κράτη μέλη να αναπτύξουν προγράμματα τα οποία θα ενθαρρύνουν εθνοτικές μειονότητες να δωρίζουν ιστούς και κύτταρα σε δημόσιες τράπεζες με σκοπό την αντιμετώπιση των ελλείψεων σε συμβατούς δότες για τη συγκεκριμένη ομάδα·

41. υπογραμμίζει ότι εναπόκειται στα κράτη μέλη να αποφασίσουν αν θα επιτρέψουν, θα απαγορεύσουν ή θα ρυθμίσουν την έρευνα με ανθρώπινα εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα και την εξωσωματική γονιμοποίηση· ωστόσο, κάθε κράτος μέλος πρέπει να τηρεί τους κανόνες που ορίζονται στην οδηγίας 2004/23 συμπεριλαμβανομένων των κανόνων περί ποιότητας και ασφάλειας και περί της αρχής της μη αμειβόμενης δωρεάς· επισημαίνει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει περιορισμένες αρμοδιότητες στον εν λόγω τομέα και κατά την άσκηση της συγκεκριμένης αρμοδιότητας οφείλει να σέβεται τις αρχές που προβλέπει ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ καθώς και τις αρχές που εφαρμόζει το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά την έκδοση αποφάσεων·

42. καλεί την Επιτροπή να προτείνει το συντομότερο την αναθεώρηση της οδηγίας 2004/23/ΕΚ, με σκοπό την εναρμόνισή της με τις αρχές που διέπουν τη δωρεά οργάνων όπως θεσπίζονται από την οδηγία 2010/45/ΕΕ, και να λάβει υπόψη το νέο νομικό πλαίσιο που ισχύει μετά τη θέση σε ισχύ της Συνθήκης της Λισαβόνας καθώς και τις επιστημονικές εξελίξεις, την πρακτική εμπειρία των φορέων που δραστηριοποιούνται στον εν λόγω τομέα καθώς και τις συστάσεις της παρούσας έκθεσης·

43. ζητεί επίσης από την Επιτροπή να προτείνει την αναθεώρηση του κανονισμού (ΕΚ) 1394/2007 έτσι ώστε να συμπεριληφθεί διάταξη που θα διασφαλίζει την εφαρμογή της αρχής της μη αμειβόμενης δωρεάς παρόμοια με αυτή της οδηγίας 2010/45 καθώς και να ληφθούν υπόψη τα προβλήματα που έχουν ανακύψει κατά την εφαρμογή του κανονισμού, κυρίως για τις ΜΜΕ·

44. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή και στις κυβερνήσεις και στα κοινοβούλια των κρατών μελών.

Ολόκληρη η έκθεση εδώ